Ouderschapsverlof: die mooie verlofregeling die werkende ouders meer mogelijkheden geeft voor de verdeling van werk en zorgtaken. Die voor meer gelijkheid tussen mannen en vrouwen moet zorgen, maar ook voor een beter evenwicht tussen werk en privé. Waarvan de wettelijke regeling in 2022 is gewijzigd, waardoor alle ouders recht hebben gekregen op betaald ouderschapsverlof. Bij Het WerkLab krijgen we er nog wel eens vragen over. Reden waarom we de 6 meestgestelde vragen (en antwoorden) over ouderschapsverlof voor je op een rijtje hebben gezet.
#1 Wie heeft waar recht op?
Ouderschapsverlof bestaat wettelijk gezien uit een betaald en een onbetaald gedeelte. In totaal hebben ouders recht op 26x het aantal uur dat zij per week werken. Bij een dienstverband van 40 uur bestaat er dus recht op 1040 uur aan ouderschapsverlof.
Sinds augustus 2022 hebben beide ouders in het eerste levensjaar van hun baby recht op 9 weken betaald ouderschapsverlof. Dit verlof komt bovenop het zwangerschaps- en bevallingsverlof van de moeder en het geboorteverlof van de vader of partner. Ouders kunnen dit verlof flexibel opnemen: in één keer achter elkaar, gedurende een aantal uren per dag of gedurende een aantal dagen per week.
Tijdens het verlof ontvangen de ouders een uitkering van minimaal 70% van het dagloon (let op: dit dagloon is gemaximeerd). In sommige cao's is bepaald dat de werkgever de uitkering voor het betaalde ouderschapsverlof aanvult. Staat dit niet in jullie cao, of is er geen cao van toepassing? Dan kan je hier als werkgever alsnog voor kiezen. Neem het dan op in de arbeidsvoorwaarden.
In principe is na die eerste periode (9 weken in het eerste levensjaar) het ouderschapsverlof onbetaald, maar het kan zijn dat daarover andere afspraken zijn gemaakt in de arbeidsovereenkomst of cao.
Het recht op ouderschapsverlof geldt voor:
- wettelijke ouders
- zij die het kind hebben erkend
- zij die samenwonen met het kind of het kind verzorgen en opvoeden (zoals een stiefouder)
- pleegzorgouders of adoptieouders
Wettelijke ouders hoeven overigens niet op hetzelfde adres als het kind te wonen. Deze eis geldt wel voor verzorgers van het kind.
#2 Mag je een verzoek voor ouderschapsverlof weigeren?
Nee, je mag de aanvraag voor de eerste 9 weken betaald ouderschapsverlof in het eerste levensjaar van het kind niet weigeren. Wel mag je tot 4 weken voor de ingang van het verlof, en na overleg met de medewerker, de invulling van het verlof wijzigen. Dit mag alleen op grond van een zwaarwegend bedrijfs- of dienstbelang.
Een aanvraag voor het ontbetaalde ouderschapsverlof mag je wel weigeren en in overleg ook wijzigen, maar ook dan geldt de eis van een zwaarwegend bedrijfs- of dienstbelang.
In de praktijk oordelen rechters dat er niet snel sprake is van een zwaarwegend bedrijfs- of dienstbelang. Bezettingsproblemen en omzetderving vallen hier in ieder geval niet onder.
#3 Mag een medewerker het verlof voortijdig stopzetten of opschorten?
Als een medewerker ouderschapsverlof heeft aangevraagd, dan is deze daar in principe aan gebonden. Wel kan de medewerker in een aantal gevallen een verzoek doen om het verlof toch niet op te nemen of niet voort te zetten:
- Als er nog een kindje op komst is en de medewerker zwangerschaps- en bevallingsverlof of geboorteverlof aanvraagt. In dit geval vervalt het het ouderschapsverlof niet; de medewerker kan het op een later tijdstip alsnog opnemen.
- Als er sprake is van onvoorziene omstandigheden. Dat is bijvoorbeeld het geval als de partner van de medewerker diens baan kwijt is, de ouders om een andere reden het volledige gezinsinkomen nodig hebben of als er plotseling een plaats vrijkomt op de kinderopvang. In deze gevallen kan het zijn dat de medewerker het resterend ouderschapsverlof wel kwijt is. Check hiervoor dus altijd de toepasselijke cao of arbeidsovereenkomst.
#4 Bouwt een medewerker vakantiedagen op tijdens ouderschapsverlof? En hoe zit dat met pensioen?
In de wet staat dat een medewerker recht heeft op de opbouw van vakantiedagen op het moment dat hij/zij/hen recht heeft op loon. Dit betekent dat een medewerker vakantiedagen opbouwt als hij/zij/hen tijdens het verlof wordt doorbetaald door het UWV of de werkgever. Ook als er maar 70% wordt doorbetaald, bouwt de werknemer toch 100% vakantiedagen op (let op: over bovenwettelijke vakantiedagen kunnen in de toepasselijke cao of de arbeidsovereenkomst andere afspraken zijn opgenomen).
Als werkgever hoef je in principe geen pensioenpremie af te dragen voor de uren waarin niet wordt gewerkt. In sommige pensioenregelingen kan een regeling voor ouderschapsverlof opgenomen zijn. Check die dus altijd even.
#5 Ouderschapsverlof en ziekte, hoe zit dat?
Als een medewerker ziek wordt tijdens ouderschapsverlof loopt het ouderschapsverlof gewoon door. Dit geldt voor zowel het betaalde als onbetaalde deel. Wel kan de medewerker verzoek indienen om het ouderschapsverlof te onderbreken of stop te zetten vanwege een onvoorziene omstandigheid (zie vraag 3#). Als jullie ervoor kiezen om het verlof stop te zetten of te onderbreken moet je het loon van de medewerker doorbetalen. Bovendien hebben jullie dan re-integratieverplichtingen voor het volledige aantal uren. Ook kan het zijn dat het resterende deel van het ouderschapsverlof vervalt (zie vraag 3#).
Als de medewerker tijdens het ouderschapsverlof langdurig arbeidsongeschikt wordt, hoeft hij/zij/hen ‘slechts’ te re-integreren naar de arbeidsduur met ouderschapsverlof. Pas op het moment dat het ouderschapsverlof eindigt, moet hij/zij/hen ook weer re-integreren naar de normale arbeidsduur.
Als een medewerker al ziek of arbeidsongeschikt was en ouderschapsverlof wil aanvragen, kan dat alleen bij gedeeltelijke arbeidsongeschiktheid. Ook mag het opnemen van het ouderschapsverlof de re-integratie niet in de weg staan. Ben jij, (uiteraard) na het raadplegen van de bedrijfsarts, van mening dat dit wel zo is? Dan mag je de verlofaanvraag weigeren. Want als je in zo’n geval de aanvraag wel toewijst en de re-integratie mislukt, loop je het risico dat het UWV je een loonsanctie oplegt.
#6 Gaat ouderschapsverlof mee over naar een nieuwe werkgever?
Ja, een medewerker mag ouderschapsverlof meenemen naar een nieuwe werkgever. Let op: als het gaat om betaald verlof hanteert het UWV de hoogte van de uitkering van de oorspronkelijke aanvraag. Deze wijzigt niet, ook niet als de medewerker bij jou meer of minder gaat verdienen.
Waar kan Het WerkLab je mee helpen?
Heb je hier vragen over? Neem dan contact met ons op, we staan voor je klaar.
